ηλεκτροδυναμόμετρο

Όργανο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί –ανάλογα με τον τρόπο που θα το συνδέσουμε στο κύκλωμα– για τη μέτρηση εντάσεων, τάσεων ή ισχύων, τόσο των συνεχών όσο και των εναλλασσομένων ρευμάτων. Το η. αποτελείται από δύο πηνία, από τα οποία το ένα βρίσκεται μέσα στο άλλο και μπορεί να περιστραφεί γύρω από άξονα. Αν τα επίπεδα των σπειρών στα δύο πηνία είναι αρχικά κάθετα μεταξύ τους και διοχετεύσουμε σε αυτά ηλεκτρικό ρεύμα, τότε το εσωτερικό πηνίο στρέφεται και το επίπεδο των σπειρών του τείνει να γίνει παράλληλο με το επίπεδο των σπειρών του άλλου πηνίου. Αυτό συμβαίνει γιατί, καθώς τα πηνία διαρρέονται από ηλεκτρικό ρεύμα, ασκούν το ένα στο άλλο ροπή που οφείλεται στις δυνάμεις Λαπλάς. Η ροπή αυτή είναι ανάλογη προς το γινόμενο των εντάσεων των δύο ρευμάτων (Ι₁, Ι₂) και προς το ημίτονο της γωνίας που σχηματίζεται από τις μαγνητικές ροπές των δύο πηνίων. Αν τα δύο πηνία συνδεθούν σε σειρά, θα διαρρέονται από το ίδιο ρεύμα και η ροπή –άρα και η γωνία στροφής που θα δημιουργηθεί– θα είναι ανάλογη προς το τετράγωνο Ι² της έντασης του ρεύματος (Ι = Ι₁ = Ι₂). Η στροφή επομένως του κινητού πηνίου θα είναι ανεξάρτητη από τη φορά του ρεύματος και το όργανο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και γιαμετρήσεις σε εναλλασσόμενο ρεύμα. Για να χρησιμοποιηθεί το η. ως βολτόμετρο, αυξάνουμε την εσωτερική του αντίσταση με σύνδεση σε σειρά μιας πρόσθετης αντίστασης. Αρχή λειτουργίας του ηλεκτροδυναμόμετρου. Η διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος στα δύο εξωτερικά πηνία (σταθερά) παράγει ένα μαγνητικό πεδίο, που κάνει να περιστραφεί το εσωτερικό πηνίο, το οποίο επίσης διαρρέεται από ρεύμα. Το μέγεθος της περιστροφής είναι ανάλογο προς την ένταση του ρεύματος, και το όργανο, αφού βαθμονομηθεί με γνωστά ρεύματα, επιτρέπει την ακριβή μέτρηση εντάσεων των ρευμάτων.

* * *

το

φυσ.

ειδικό όργανο που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση τής έντασης τού ηλεκτρικού ρεύματος.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. electrodynamometer < electro- (πρβλ. ηλεκτρο-*) + dynamometer (πρβλ. δυναμόμετρο)].